Tag Archief van: Pensioen ZZP’er

Waarom je niet alles in box 1 moet pensioenbeleggen

Veel aandacht voor pensioenbeleggen

Het pensioenbeleggen staat enorm in de aandacht en dat is goed. Nu geld wegzetten voor later is hard nodig. Het kan verleidelijk zijn om nu het maximaal mogelijke geld in box 1 te stoppen, gezien de aantrekkelijke belastingvoordelen die pensioenbeleggen biedt. Realiseer je wel, als je nu nog jong bent, dat dit geld is waar je pas bij kunt als je met pensioen ga. Dat kan zomaar bij de leeftijd van 70 jaar zijn. Je zet dan geld vast wat je pas na je 70ste kan gaan consumeren. Wij ervaren al vanaf ons 50ste veel plezier van ons in box 3 opgebouwde vermogen.

Naast eerder willen genieten van je opgebouwde vermogen zijn er nog vier redenen om niet al je geld te investeren in box 1:

1. Toegankelijkheid: Flexibiliteit is cruciaal

Het leven zit vol verrassingen en soms heb je je spaargeld eerder nodig dan gepland. Pensioengelden in box 1 zijn echter pas beschikbaar zodra je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Dit betekent dat je hoogstwaarschijnlijk niet kunt beschikken over je vermogen als je het nodig hebt voor onvoorziene uitgaven, zoals medische kosten of investeringen in een eigen woning. Maak je hiervoor wel gebruik van je pensioenpot, dan krijg je te maken met boeterentes en forse belastingheffingen. Het is daarom verstandig om een deel van je vermogen buiten box 1 te houden voor meer flexibiliteit.

2. Risico van regelgevingsveranderingen

Fiscale regelgeving is voortdurend in beweging, en wat nu een gunstige regeling lijkt, kan in de toekomst minder aantrekkelijk worden. Stel je voor dat de overheid besluit dat je over je opgebouwde pensioenvermogen wel vermogensrendementsheffing moet gaan betalen of de regels rondom het uitkeren van deze pensioengelden te verscherpen. De pensioenleeftijd nog verder naar achteren te schuiven behoort ook tot de mogelijkheden. Door je vermogen te spreiden over verschillende belastingboxen, bescherm je jezelf deels tegen de impact van dergelijke veranderingen.

3. Beleggingsdiversificatie: Verspreid je risico’s

Diversificatie is een van de belangrijkste principes om risico’s te spreiden. Door alles in box 1 te beleggen, loop je het risico om volledig afhankelijk te zijn van de prestaties van die specifieke beleggingsstrategie. Buiten box 1 kun je je vermogen spreiden over verschillende soorten beleggingen, zoals vastgoed, aandelen, obligaties, of zelfs alternatieve beleggingen. Dit kan niet alleen het risico verminderen, maar ook zorgen voor een potentieel hoger rendement.

4. Vermogensopbouw en -beheer: Houd de regie in eigen handen

Naast pensioen zijn er andere doelen waarvoor je vermogen wilt opbouwen, zoals vroegpensioen, een tweede huis, of het ondersteunen van je kinderen of kleinkinderen. Box 3 biedt meer flexibiliteit om je vermogen te beheren en in te zetten voor jouw persoonlijke doelen en wensen. Bovendien blijft je vermogen buiten box 1 veel beter toegankelijk, wat essentieel is als je snel wilt kunnen inspelen op kansen of veranderende omstandigheden. Nadeel is natuurlijk wel dat je hier mogelijk ieder jaar belasting over moet betalen.

Passief inkomen opbouwen

Ik hou van het concept van financiële vrijheid en het werken daaraan. Geld investeren in pensioenbeleggen is niet direct handig voor je financiële vrijheid. Je bouwt vermogen op, maar geen passief inkomen. Geen direct inkomen dat ervoor zorgt dat je eerder kan stoppen met werken. Als je al je geld in het box 1 pensioenbeleggen investeert, dan bepaal niet jij wanneer je kan stoppen met werken, maar de overheid. Om financieel vrij te worden is het slim om niet al je geld in het pensioenbeleggen te stoppen, maar om een geldmachine op te bouwen in box 3.

Teveel geld in pensioenbeleggen

Ook voor mijn zoon heb ik zijn situatie eens doorgerekend. Hij bouwt geen pensioen op bij zijn werkgever, maar zet al een paar jaar geld apart op zijn pensioenbeleggingsrekening bij Brand New Day. Doordat hij nog relatief jong is, staat dit geld er bijna 50 jaar voordat hij er daadwerkelijk aan kan komen. Hij heeft op dit moment best al wat geld gestort. Dit geld gaat 50 jaar renderen. De vraag is hoeveel geld moet hij er nog bij blijven storten? Hij kan er niet aankomen, dus het wordt niet minder en het gaat voor hem aan de slag.

Conclusie: Een gebalanceerde benadering voor financiële vrijheid

Hoewel pensioenbeleggen in box 1 duidelijke voordelen biedt, is het belangrijk om je niet alleen te richten op deze optie. Door je vermogen te spreiden over verschillende beleggingsvormen en belastingboxen, creëer je meer flexibiliteit, optimaliseer je je belastingvoordelen en houd je de regie over je financiële toekomst in eigen handen. De overheid mag meehelpen, maar niet alles bepalen.

Stort jij al geld voor pensioenbeleggen in box 1 en wil je bepalen of je hiermee wel door moet gaan, dan is maken van een financieel plan waarschijnlijk een slimme zet. Kijk hier of dat iets voor jou is.

Iedere herfst zorgen voor de winter van je leven

Per maand sparen

Voor mijn zoon heb ik pensioenopbouw bij Brand New Day geregeld. Iedere maand spaart hij een bedrag voor zijn pensioen. Dit is beleggen met geld waar je nog geen belasting over hoeft te betalen. Een storting voor het eind van het jaar wordt gecorrigeerd in je aangifte van volgend jaar. Vanwege het belastingvoordeel is er vanuit de overheid een maximum aan gebonden. Dit maximum wordt bepaald door je jaarruimte. Deze jaarruimte is door de Wet toekomst pensioenen hoger geworden. Pas als je met pensioen gaat, ga je over dit geld belasting betalen. Dit is waarschijnlijk minder belasting dan dat je nu moet betalen. Tegelijk heb je ook meer geld beschikbaar om te beleggen en tijdens de opbouw is dit geld niet belast. Dit zijn belangrijke voordelen, maar het grootste voordeel is dat je daadwerkelijk geld spaart voor je pensioen waar je niet meer straffeloos aan kunt zitten.

Pensioenbeleggen

In mijn blog de schop onder je kont om te starten met pensioenbeleggen heb ik uitgelegd wat wij voor ons zelf deden. De afgelopen jaren hebben we dit niet verder opgebouwd. Het gaat met ons geringe werkinkomen nog maar om een kleine investering. Daarbij willen wij ons geld gebruiken om te kunnen investeren in vastgoed als dit op ons pad komt. We kiezen ervoor om investeringen te doen waar ik nu inkomen van krijg en niet pas als we ons pensioeninkomen gaan ontvangen. Wij hebben al voldoende pensioenpotjes opgebouwd. Daarbij komt onze pensioenuitkering bovenop het inkomen dat we nu al hebben. Het is voor ons meer waard om ons inkomen nu te verhogen.

Voor het eind van het jaar

Het is nu een goed moment om te kijken wat voor mogelijkheden je nog hebt voor sparen en beleggen. Om volgend jaar belastingprofijt te hebben van pensioenbeleggen dan moet dit voor het eind van het jaar geregeld zijn. Zo meteen komt de vergelijking van de ziektekostenverzekeringen eraan, dan is het fijn als dit alvast geregeld is.

Starten met beleggen bij BND in box 3

Op het moment dat je geen jaarruimte beschikbaar heb kan je toch beleggen bij BND. Je kan het direct op hun site in gang zetten. Net als bij pensioenbeleggen kan je kiezen uit hun fondsen die gebaseerd zijn op ETF’s. Je hoeft dan niet zelf uit te zoeken waarin je wilt beleggen, maar kies je op basis van een risicoprofiel voor een bepaald fonds. De beheerkosten zijn aanmerkelijk lager dan bij een bank, maar hoger dan als je het zelf doet. Realiseer je wel dat je over deze beleggingen wel vermogensrendementsheffing betaal.

Dividendbeleggen in box 1

Je kan tegenwoordig zelf gaan beleggen op een geblokkeerde pensioenrekening bij DEGIRO. Het principe van dividendbeleggen werkt alleen niet. Wij beleggen voor het dividend om daarvan te leven, maar in box 1 staat het geld vast. Je kan het ontvangen dividend wel herbeleggen, maar je kan het niet uitgeven. Ook niet als je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt. Dan zal je van het opgebouwde vermogen een lijfrente moeten kopen, die voor een maandelijkse uitkering gaat zorgen. Het principe kopen om niet meer te verkopen gaat hierbij niet op. Je kan dus wel zelf beleggen en pensioen opbouwen in box 1, maar het is dan slimmer om je te richten op groeiaandelen voor vermogen in plaats van op dividendaandelen voor inkomen.

Zorg voor spreiding

Het nadeel van het pensioenbeleggen op een geblokkeerde rekening in box 1 blijft het feit dat je op een bepaald moment een uitkering ervan moet kopen en je dan afhankelijk bent van de stand van de aandelenmarkt op dat moment. Deze bepaalt de hoogte van je vermogen voor de uitkering. Daarbij ben je ook nog afhankelijk van de rente voor het bepalen van hoe hoog de uitkering per maand zal zijn. Belangrijk is dus om aan spreiding te doen. Spaar of beleg in box 1, doe eventueel mee met pensioen van je werkgever en ga daarbij ook dividendbeleggen in privé (box 3). Zorg nu voor een goede oude dag later.

**Let op: beleggen gaat gepaard met risico’s, u kunt uw inleg (deels) verliezen.

De schop-onder-je-kont om te starten met pensioenbeleggen

Geen pensioen opbouw

Ben je ZZP’er dan is het duidelijk dat je zelf voor je pensioen moeten zorgen. In loondienst is enige vorm van pensioenopbouw waarschijnlijk wel geregeld, de vraag is of je voldoende opbouwt. Maar er zijn ook werkgevers waar je niets opbouwt. Gewoon omdat ze het niet faciliteren of omdat je nog te jong bent om mee te doen in hun pensioenplan. Werk je wel maar bouw je geen of onvoldoende pensioen op dan kan je dit zelf gaan doen met belastingvoordeel (box 1 pensioen). De opbouw is onbelast. Je gaat belasting betalen over de uitkering. Zelf opbouwen met belastingvoordeel levert de volgende voordelen op:

  • Tijdens de opbouw investeer je met bruto geld. Je kan dus meer geld voor je pensioen aan het werk zetten.
  • Je betaalt geen vermogensrendementsheffing over het opgebouwde vermogen.
  • Tijdens de uitkeringsfase betaal je minder belasting. Je hoeft niet meer bij te dragen aan de volksverzekering AOW, omdat je deze nu zelf ontvangt.
  • Het geld staat vast voor je pensioen, je komt niet in de verleiding om het te consumeren.

Stop met voor je uit schuiven

Geen aandacht besteden aan je pensioen is jammer. Tegen de tijd dat je het belangrijk gaat vinden heb je kostbare jaren van opbouw laten schieten. Ieder jaar dat je later begint, zorgt voor meer risico en minder inkomen. Door er even tijd voor vrij te maken verdwijnen de kopzorgen, want in je achterhoofd weet je dat je eigenlijk iets aan je pensioen moet doen. Maar wat?

De keuze is niet voor eeuwig

Een keuze maken is lastig. Welke aanbieder kies je en waarin ga je beleggen? Je maakt je zorgen of je wel de juiste keuze maakt. Misschien denk je ook dat de keuze bepalend is voor de rest van je leven. Dit is niet zo. De keuze die je nu maakt is voor dit jaar en voor het geld dat je hiervoor op de geblokkeerde rekening stort. Dit geld staat dan wel vast voor de lange termijn, maar volgend jaar kan je besluiten om het nieuw te investeren geld niet te beleggen, maar te sparen. Je kan hiervoor een geblokkeerde rekening bij een andere bank kiezen. Het is dus wel een keuze voor de lange termijn, maar volgend jaar kan je het anders doen. Een jaar niet investeren bijvoorbeeld, omdat een andere belangrijke uitgave prioriteit heeft.

Wat hebben wij gedaan

Voor mijn partner zijn we begonnen met banksparen bij de Rabobank, omdat we daar toen de meeste rente ontvingen. Daarna hebben we een aantal jaren gekozen voor banksparen bij ING. Een paar jaar geleden zijn we gestart met bankbeleggen bij Brand New Day, omdat sparen niets meer opleverde. Brand New Day was één van de eerste banken waar het mogelijk was om op een geblokkeerde rekening te beleggen in indexfondsen. De ervaring is goed. Wij hebben gekozen voor een meer offensief pakket, 10% obligaties en 90% aandelen, omdat we niet echt een voorstander van obligaties zijn. Wij spreiden ons risico liever op een andere manier. Naast spaargeld, banksparen, pensioenfondsen, een stamrecht bv, box 3 dividendbeleggen en huuropbrengsten is dit nog een extra pensioen waarbij we dus wel wat risico kunnen lopen.

Spreiding blijft belangrijk

Eigenlijk gaat mijn voorkeur niet uit naar pensioenbeleggen met belastingvoordeel. Ik houd liever zelf de regie in handen. Zelf dividendbeleggen in box 3 vind ik een fijnere oplossing. Hoe ik het geld besteed is aan mij en ik kan altijd besluiten hoeveel ik wil besteden, wanneer en waaraan. Ga je met belastingvoordeel beleggen, dan heb je te maken met regelgeving van de overheid. Maar het één hoeft het ander niet uit te sluiten. Naast dividendbeleggen in box 3 raad ik mensen aan om toch ook geld te investeren in pensioenbeleggen, als ze hiervoor volgens de belasting jaarruimte en/of reserveringsruimte beschikbaar hebben. Ik blijf toch een enorme voorstander van het spreiden van risico’s. Zeker met de besluitvorming van de overheid, weet je nooit waar je aan toe bent.

Begin gewoon bij Brand New Day

Doe jij op dit moment nog niet aan pensioenbeleggen, dan is het goed om te starten. Het bedrag dat je belastingvrij mag opbouwen is gebonden aan een maximum. Door de Wet toekomst pensioenen is dit maximum een stuk hoger komen te liggen. Via de site van de Belastingdienst of Brand New Day kan je berekenen hoeveel jaar- of reserveringsruimte je maximaal beschikbaar hebt. Je kan het ook aan je boekhouder vragen. Beleggen op een geblokkeerde rekening voor je pensioen kan tegenwoordig bij steeds meer aanbieders. Om je over de eerste drempel heen te helpen stel ik voor dat je net als ik kies voor Brand New Day. Ze maken het pensioenbeleggen gemakkelijk. Ze hebben een goede site, ze zijn redelijk goedkoop, je investeert in indexfondsen en ze begeleiden je in het maken van keuzes. Laat je niet tegenhouden om te starten, omdat je niet kunt kiezen wie de beste aanbieder is. Begin en ga ervaren, een goede manier om obstakels te overwinnen.

Goede begeleiding

Kies op de site van Brand New Day voor het product pensioenrekening-beleggen. Hierna krijg je een vragenlijst om te bepalen of je begrijpt wat je gaat doen. Je gaat beleggen in indexfondsen op een geblokkeerde rekening. Dit geld staat vast voor je pensioen en je kan het er voor die tijd niet meer boetevrij vanaf halen. Het wordt geïnvesteerd in indexfondsen waarbij obligaties veiliger zijn dan aandelen, maar obligaties historisch gezien minder rendement opleveren. Van het opgebouwde geld koop je later een uitkering waarover je inkomstenbelasting gaat betalen.

Maandelijkse inleg of 1x per jaar

Het geld dat voor eind december op je pensioenrekening staat, telt mee voor de opbouw van dit jaar en is dus aftrekbaar in je aangifte over dit jaar. Wil je volledig gebruik maken van je ruimte en heb je dit geld ook beschikbaar, dan is het slim om dit via een eenmalige storting te doen. Aan het begin van het nieuwe jaar kan je dan starten met een maandelijkse storting. Het kiezen van een risicoprofiel is persoonlijk. Meer aandelen is meer risico, maar ook meer kans op rendement. Maak een keuze waar je je nu goed bij voelt en realiseer je dat je deze kosteloos kan wijzigen. Dit geldt ook voor het automatisch afbouwen van risico 10 jaar voor je pensioen. Wij hebben het uit staan. Je ontvangt nu een totaal overzicht dat inzicht geeft in wat het in de toekomst mogelijk kan opleveren. De enige stap nu nog is de rekening openen.

Wordt vervolgd

Voor het daadwerkelijk openen van de rekening dien je 6 stappen te doorlopen. In deze stappen leg je persoonlijke gegevens vast en geef je aan van welke rekening het geld via automatische incasso geïnd mag worden. Eenmaal de rekening geopend, dan is de eerste stap gezet. Gefeliciteerd, je bent begonnen met pensioenbeleggen. Je hebt je geld gestort in het BND Euro Obligatie Indexfonds en het BND Wereld Indexfonds Hedged (aandelen) volgens de door jouw gekozen verdeling. Er zijn nog meer fondsen en je kunt onbeperkt en kosteloos hier tussen switchen. Onderwerp voor een vervolg blog, geniet eerst maar van het feit dat je bent gestart.

Het cadeau waar je oneindig lang plezier van hebt

Sparen voor je pensioen

In mijn vriendengroep zit een ZZP’er en het lukt mij niet om hem aan het beleggen te krijgen voor zijn pensioen. Hij spaart goed en maakt zeker niet al zijn geld op. Maar van het rendement op spaargeld ga je het tegenwoordig niet redden. Over een goede 10 jaar komt het pensioen eraan en het zou leuk zijn als we dan ook nog gezellig kunnen gaan skiën en een hapje buiten de deur kunnen eten. De eisen zijn niet heel hoog, maar een beetje speelgeld is wel leuk. De hypotheek is zo goed als afgelost, dat is in ieder geval al gewonnen.

Een oneindig cadeau

Ik geloof zelf in een stijgende economie en vanuit onze eigen ervaring heeft het beleggen ons geen windeieren gelegd. Met nog een tijdshorizon van 10 jaar durf ik het wel aan om te gaan starten met beleggen, maar heel veel langer wachten maakt het niet makkelijker. Tijd voor actie dus. Aangezien het verzinnen van verjaardagscadeaus naarmate je ouder wordt steeds lastiger wordt, had ik dit jaar bedacht om hem een aantal ETF’s cadeau te doen. De manier om laagdrempelig te beginnen en als hij het niets vindt dan help ik wel met het opruimen ervan. Maar eerst ervaren en dan zien we wel verder.

Beleggingsaccount geopend

Met behulp van zijn vrouw een beleggingsaccount geopend en de eerste ETF’s aangekocht. Zijn verjaardagscadeau kan zich ontwikkelen de komende jaren. Als hij zelf niet gaat beleggen, maar ik de komende 10 jaar wel voor zijn verjaardag ETF’s bijkoop dan kunnen we over 10 jaar jaarlijks een keer gaan lunchen. Gaat hij zelf ook wat geld erop storten, dan kan het zomaar zijn dat we dan jaarlijks een aantal keren goed uit eten kunnen. En gaat hij er echt in geloven en investeert hij iedere maand een paar honderd euro, dan is de jaarlijkse skivakantie gegarandeerd.

Lol op lange termijn

Je kan nu natuurlijk zeggen dat je het geïnvesteerde geld ook opzij kan zetten en dan wordt het spaargeld voldoende om een aantal keren van te lunchen of uit eten te gaan. Dat is zeker waar, maar het leuke van het investeren en het beleggen in dividend ETF’s is dat je er dan voor zorgt dat je het jaarlijks oneindig kan blijven doen. Je gaat dan het passieve inkomen gebruiken om deze uitjes te bekostigen in plaats van je spaargeld op te maken. En dat dividendinkomen blijft natuurlijk ieder jaar terugkomen. Op deze manier zorg je voor blijvende lol in plaats van tijdelijke lol. Je creëert een soort verzekering om oneindig uit eten te kunnen blijven gaan.

Te weinig pensioenopbouw

Op dit moment is hij nog niet erg in zijn sas met zijn cadeau. Vooralsnog is het allemaal ballast waarvan hij het nut niet inziet. Ik heb hem natuurlijk niet alleen de ETF’s cadeau gedaan, maar ook de hulp om het uit te leggen en het verder uit te bouwen. Een keer mijnpensioenoverzicht.nl bekeken en dan wordt de zin ervan wel duidelijker. AOW en het in loondienst opgebouwde pensioen is niet voldoende om het goede leven van nu in stand te houden. Sparen is leuk en goed, maar niet voldoende om de inflatie bij te houden.

Box 1 pensioen

Ik heb het hem nog niet verteld, maar het aankopen van de dividend ETF’s in box 3 is nog maar het begin. Als hij daar een beetje aan gewend is, dan gaan we ook de volgende stap nog maken. Het beleggen in ETF fondsen kan ook met behulp van de belastingdienst in box 1. Ik weet niet of hij al gebruik maakt van het banksparen op een geblokkeerde rekening, zodat hij daarover nu nog geen belasting hoeft te betalen. Het belasting betalen gebeurt dan pas als hij met pensioen is. Het bankbeleggen is in ieder geval de volgende stap naar een nog beter pensioen. Afgelost huis, spaargeld, in loondienst opgebouwd pensioen, passief inkomen in box 3 en dan ook nog beleggen met behulp van de belastingdienst. Gebruik maken van alle mogelijkheden, meer spreiding is bijna niet mogelijk.

Gewoon eigen gewin

Beleggen is niet heel moeilijk, maar het grootste probleem is de eerste horde nemen. En deze horde is voor velen heel hoog en voor sommigen te hoog. Beleggen is eng en je kan er geld mee verliezen, maar dat het op je spaarbankrekening ook verdampt is niet zichtbaar. Het is een leuk cadeau en hopelijk vinden mijn vriend en ik dat over 10 jaar nog. Anderen adviseren over vermogensopbouw blijft lastig. Ik geloof er heilig in dat het de goede weg is, maar stel je voor… In dit geval heb ik niet alleen de ander, maar ook mezelf ermee. Minder leuke uitjes.

Help, mijn man wordt huisman

Ratrace

Financiële vrijheid is natuurlijk een mooi streven en het is ook leuk om ermee bezig te zijn. Maar zoals jullie waarschijnlijk weten heb ik een partner met een baan in loondienst. Daarnaast heb ik mijn bedrijf en verdien daar een inkomen mee, dus hoezo financiële vrijheid. We zijn gewoon hard aan het werk en leven helemaal niet van een passief inkomen. Het is best lastig om de stap te maken. Naarmate je meer verdient passen je wensen en dus je uitgaven zich aan. Wanneer is genoeg ook echt genoeg? Op deze manier houden we onszelf in de ratrace.

Dit jaar gaan wij in ieder geval een volgende stap zetten in onze weg naar financiële vrijheid. Mijn partner stopt over een half jaar met zijn baan in loondienst. Vooralsnog zit hij vastgebonden aan een gouden ketting, maar aan deze periode komt dit jaar een einde. Bij de overname van het bedrijf waar hij werkte, wilde zijn nieuwe werkgever hem graag nog 4 jaar aan boord houden. Hiervoor ontvangt hij, naast zijn salaris, ieder jaar een aantal aandelen van het bedrijf. De koers van deze aandelen is de afgelopen jaren verdubbeld, dus ieder jaar weer het besluit genomen om toch nog maar in dienst te blijven. Makkelijk verdient geld, maar niettemin een ketting.

Hij gaat dus nu echt zijn baan opzeggen en dat betekent dat we meer gaan leven van ons passief inkomen. Het opzeggen van een vaste baan blijkt dan ineens toch wel een dingetje te zijn. Afscheid nemen van een goed maandelijks inkomen valt niet mee. Opgeven van zekerheden doe je niet zo snel. Daarnaast zorgde het inkomen voor extra groei van het passief inkomen. Het maakte het herinvesteren van passief inkomen mogelijk. Daaraan gaat nu een einde komen. In ieder geval zolang er geen ander inkomen voor in de plaats komt.

De manier voor ons om er aan te wennen is door er over te praten. Het moet blijkbaar meer werkelijkheid worden, het erover hebben met anderen helpt hierbij. Het gaat er echt van komen en het aftellen is begonnen. De volgende vraag is dan ook, wat gaat hij dadelijk met al zijn vrije tijd doen? Hier hebben we het wel eens over, maar mijn partner schuift het denken over deze vraag nog voor zich uit. Hij gaat eerst niets doen en deze tijd gebruiken om er dan over na te denken. Nu is er nog geen ruimte in zijn hoofd voor het maken van andere plannen.

Het hele idee achter het ontsnappen uit de ratrace is om ervoor te zorgen dat je een vrije keuze hebt in wat jij wilt doen. Je kan stoppen met werken of juist kiezen voor de baan waar jij gelukkig van wordt. Je door niets of niemand tot iets verplicht voelen. Gewoon luisteren naar je hart en gaan doen wat jij wilt. Geen last hebben van een benodigd inkomen voor je hypotheek of andere vasten lasten. Echt complete vrijheid en kiezen voor jezelf.

Voor mij is dat een heel leertraject. Echt kiezen voor mezelf vind ik nog steeds lastig. In mijn achterhoofd hoor ik veel stemmen van wat ik allemaal wel en niet moet. Ik ben benieuwd hoe mijn partner hier dadelijk mee omgaat. Een vriendin van mij, die ook ontsnapt is uit de ratrace, worstelt hier ook mee. Wat wil je eigenlijk echt als geld geen drijfveer is? Ik weet dat het een luxe probleem is, maar soms denk ik dat het fijner is om vast te zitten in de ratrace. Je keuzes worden enorm beperkt. En als je leven niet zo leuk is, dan kan je in ieder geval iemand anders dan jezelf daar de schuld van geven.

Een heel pleidooi om niet te willen ontsnappen uit de ratrace, maar ik weet zeker dat mijn partner zich hier niet in zal herkennen. Moeten heeft hij nog nooit last van gehad en keuzes maken kan hij heel goed. Hij weet wat hij wilt en zeker ook wat hij niet wilt. Hij gaat allemaal leuke dingen doen en ongetwijfeld zich ook voor deze of gene nuttig maken. Geld verdienen op een interim basis ziet hij wel zitten. En eventueel wil hij mij ook wel met het een en ander helpen in mijn bedrijf. Hij gaat zich goed vermaken, op wat huishoudelijke klusjes na dan.

3 aandachtspunten van lijfrentes

Voorheen hadden we de lijfrenteverzekering

Je hebt misschien zelf al een keer een lijfrenteverzekering aangekocht, tot een aantal jaren geleden was het een favoriet product. Met belastingvoordeel sparen voor een levenslange uitkering als mooie aanvulling op je pensioen. Het is een verzekering waarvoor je naast je inleg ook premie en administratiekosten betaalt. Een product met hoge kosten, waarvan bij overlijden het eventueel resterende nog uit te keren bedrag aan de verzekeringsmaatschappij toekomt en niet aan je nabestaanden.

Sparen of beleggen voor een lijfrente bij de bank

De lijfrenteverzekering is vanwege de kosten minder populair geworden. Door aangepaste wetgeving is het mogelijk geworden om bij een bank via een geblokkeerde spaarbankrekening een lijfrente op te bouwen. Met de lage spaarrente van tegenwoordig is naast het sparen ook het beleggen ontstaan. Je bouwt op deze manier een lijfrente op waarvoor geen verzekeringspremie en voor banksparen geen administratieve kosten in rekening worden gebracht. Er zijn steeds meer aanbieders die dit zogenoemde banksparen en -beleggen mogelijk maken. Voor de opbouw van pensioen wordt hier door zzp’ers veel gebruik van gemaakt.

Ik ben geen directe voorstander van lijfrentes. Het opbouwen van een lijfrente bij een bank is wel een enorme verbetering, ik houd echt niet van verzekeringen. In Lijfrente, wat een snertoplossing staat een rekenvoorbeeld voor het moment dat de lijfrente gaat uitkeren. Met deze kennis in mijn achterhoofd heb ik een lijstje gemaakt van aandachtspunten bij lijfrentes en dan heb ik het niet eens over de lijfrenteverzekeringen. Deze zijn voor mij geen optie. Voordat je besluit om belastingvrij te gaan sparen is het belangrijk om de nadelen goed voor ogen te houden.

1. Lastig product om te doorgronden

Je hebt dus een lijfrente bij een verzekeringsmaatschappij en bij een bank. Het lijkt hetzelfde product, maar dat is het niet. Daarbij worden lijfrentes gefaciliteerd door de overheid. Hiervoor is regelgeving vastgelegd en deze is in de loop van de jaren aangepast. Ook dit zorgt ervoor dat de ene lijfrente de andere niet is. Om te weten met wat voor lijfrente je te maken hebt, heb je specialistische kennis nodig. De productbeschrijvingen zijn vaak niet gemakkelijk te doorgronden.

Daarnaast heb je bij een lijfrente te maken met 2 fases, de opbouw en de uitkering, en dit zorgt voor nog meer verwarring. Makkelijker zou zijn geweest, als we het product voor beide fases een andere naam hadden gegeven. Het zijn namelijk ook twee koopmomenten:

  • Tijdens de opbouwfase kies je voor een bank waar je je geld, waarover je nog geen inkomstenbelasting hebt betaald, gaat sparen. Dit geld staat dan op een geblokkeerde rekening en hierover betaal je ook geen vermogensrendementsheffing.
  • De uitkeringsfase gaat in op het moment dat je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt. Met je gespaarde geld ga je shoppen om een uitkering aan te kopen. Deze uitkering wordt periodiek gestort en hierover betaal je inkomstenbelasting.

Al met al is een lijfrente lastige materie en dan heb ik het nog niet eens gehad over alle regelgeving, de koopsompolis en het premievrij maken. Weet waar je aan begint, er gaat ongetwijfeld een moment komen dat je advieskosten moet betalen.

2. Afhankelijk van de economie op een bepaald moment

Jarenlang ben je geld aan het opbouwen en dan komt het moment dat je er een uitkering van moet kopen. Dit is een moment waar je erg afhankelijk bent van hoe het dan met de economie gesteld is. De opbouwfase is bij sparen redelijk voorspelbaar. Het rentepercentage is bij storting vastgesteld, alleen zijn deze percentages nu te laag om daar gebruik van te maken. Wil je dat je geld rendeert dan zal je voor beleggen moeten kiezen. Naarmate het moment dichterbij komt kan je minder risicovol beleggen, maar dan nog zorgt een slechte economie of slechte periode op de beurs voor een lager opbouwbedrag.

Een lager opbouwbedrag zorgt al voor minder uitkering, maar lage rentepercentages ook. Heb je heel je leven hard gewerkt aan de opbouw van een mooie lijfrente dan zal je net zien dat op het moment dat jij ervan kan gaan genieten je last hebt van een slechte economie. Zowel een tegenvallende opbouw en door de lage rente een nog lagere uitkering. Het is zomaar mogelijk en veel valt er niet aan te doen. De termijn waarbinnen je de lijfrente om kan zetten naar de uitkeringsfase is wel redelijk lang, maar wanneer is het juiste moment. Zorgt uitstellen voor een betere uitkering of niet, het wordt gokken met je pensioen.

3. Worden we belazerd?

Het blijft mij verbazen hoeveel geld lijfrentes kosten en hoe weinig je ervoor terugkrijgt. Bouw je zelf €200.000 op, dan kan je jezelf met een rendement van 5%, een jaarlijkse bedrag van €10.000 uitkeren. Dit blijft bij een investering in dividendaandelen altijd doorlopen, een levenslange uitkering zonder verzekering. Als je dit vergelijkt met een lijfrente dan mag je met een uitkeringsperiode van 20 jaar in je handen knijpen als je ieder jaar ook de €10.000 ontvangt. Het geld is na die tijd in ieder geval wel op. Als de uitkerende financiële instelling het geld ook belegt met 5% rendement, dan verdienen ze goud geld met jouw geld.

Als financiële instelling heb je te maken met een collectief en kunnen ze risico’s veel beter spreiden. De risico’s voor een individueel persoon bij het ontvangen van een hoog rendement zijn veel groter dan als je deze risico’s over een veel grotere groep kan verdelen. Waarom rekenen ze dan bij het uitkeren van jouw lijfrente met zo’n lage rente?

Werk aan je passief inkomen

Ik ben een voorstander van het opbouwen van een eigen pensioen in privé. Zelf geld sparen nadat je er belasting over hebt betaald en dit investeren zodat je passief inkomen ontvangt. Minder last van regelgeving vanuit de overheid. Je hebt inzicht en controle over waar je mee bezig bent en tijdens de opbouw zie je al hoeveel geld het oplevert. Passief inkomen is minder afhankelijk van de economie, je gaat niet voor koerswinst. Tegenwoordig is beleggen ook voor de gewone man heel gemakkelijk geworden. Daarnaast wordt investeren in andere zaken, zoals vastgoed steeds laagdrempeliger. Zelf passief inkomen opbouwen kost tijd en discipline, maar je zit zelf achter het stuur van je financiële toekomst.

Ik heb zelf ook lijfrentes en de belangrijkste reden hiervoor is dat ik aan spreiding wil doen. Geen idee wat de toekomst ons gaat brengen en welke besluiten de overheid neemt. Het kan zijn dat ze er dadelijk voor kiezen om de box 1 belastingen, waar de lijfrentes onderdeel van zijn, enorm te bevoordelen ten opzichte van de dividendinkomsten die in box 3 vallen. Voor mij een reden om gebruik te maken van beide opties, ondanks alle onzekerheden van lijfrentes.

Hoe gaat jouw pensioen eruit zien?

pensioen

Pensioen bestaat nog niet zo lang

Pensioen is eigenlijk nog maar iets van de laatste 100 jaar en het is volop in ontwikkeling. Nog niet zo heel lang geleden werden we zelfs nog niet oud genoeg om met pensioen te kunnen gaan. Pensioen was ook iets alleen voor de mannen. Wij vrouwen werkten thuis en deden het huishouden. Dit stopte nooit, dus voor vrouwen was pensioen het moment dat de man thuis kwam te zitten en zich met het huishouden ging bemoeien. In het beste geval werden de taken verdeeld en omdat de kinderen het huis uit waren kreeg de vrouw, zodra de man met pensioen ging, ook meer vrije tijd om te besteden.

Niet voor ons maar voor het bedrijf

Zoals jullie weten, houdt pensioen mij wel bezig en Tanja Hester heeft hierover een boek geschreven ‘Work Optional: Retire Early the Non-Penny-Pinching-Way’. Ik heb het boek niet gelezen, maar wel een gedeelte over wat pensioen volgens haar nu eigenlijk is. Pensioen is ontstaan toen er minder werk was, om er voor te zorgen dat ouderen plek gingen maken voor de jongeren op de arbeidsmarkt. Het is dus niet ontstaan voor ons welzijn, maar voor het welzijn van het bedrijf en de maatschappij. De leeftijd 65 jaar is later economisch gekozen voor het betaalbaar maken van de AOW, maar dit had een willekeurige andere leeftijd kunnen zijn.

Definitie pensioen

Sociologist Robert S. Weiss onderkent 3 verschillende manieren om naar pensioen te kijken:

  • Economisch, het feit dat je niet meer hoeft te werken voor je geld.
  • Psychologisch, zoals je er zelf tegen aan kijkt.
  • Sociologisch, zoals de maatschappij naar pensioen kijkt.

Tanja geeft aan in haar boek dat de derde optie de meeste aandacht krijgt. Op dit moment ziet de maatschappij pensioen als volledig stoppen met werken. Je bent ergens in de 60 en je verdient geen cent meer. Je bent geen onderdeel meer van de werkende massa, je doet niet meer mee. De meeste tijd breng je door op de golfbaan of achter de geraniums. Pensioen is op deze manier niet iets waar je als jongere enthousiast van wordt. Economisch en misschien zelf psychologisch ben ik met pensioen, maar sociologisch gezien wil ik er nog niet bijhoren.

Het oude beeld loslaten

De afgelopen jaren zie je ook dat de leeftijd enorm schommelt. Niet lang geleden ging je als zestiger al met pensioen en als het nu aan de maatschappij ligt blijven we zeker doorwerken tot ons 67ste. Een beweging van maatschappelijk naar economisch gedreven, maar de vraag is wel of de bedrijven je nog willen. Je kan je pensioenleeftijd en invulling door anderen laten bepalen, maar volgens Tanja is het ook mogelijk om zelf je eigen pensioen te creëren. Laat het rare idee los dat als je met pensioen bent je thuis moet gaan zitten en geen geld meer mag verdienen. Voor het plannen van je pensioen is het zorgen voor niet-leeftijdgebonden inkomen belangrijk. Zorg voor passief inkomen en bepaal zelf hoelang en hoeveel je werkt. Een financieel plan hiervoor opstellen is handig.

Niet meer één soort pensioen

Tanja onderkent 3 verschillende categorieën van pensioen:

  • Volledig vervroegde uittreding: je bent financieel onafhankelijk.
  • Semi-pensionering, af en toe nog moeten werken: je hebt financiële zekerheid.
  • Loopbaanonderbrekingen (sabbatical): je bent financieel flexibel.

Belangrijk is dat je voor jezelf bepaalt hoe je wilt dat je leven eruit ziet. Voor eerder stoppen, tijdelijk stoppen of minder werken kan je kiezen en dit betekent niet dat je ieder dubbeltje moet omkeren. Het gaat uiteindelijk om het leven van je beste leven. Dat betekent dat je geniet van je leven tijdens het sparen, maar ook als je je doel bereikt. Pensioen is een integraal onderdeel van het leven zoals jij dat graag wilt leven. Tanja heeft groot gelijk, laat dit niet door anderen bepalen. Hoogste tijd voor pensioen 2.0.

ZZP’er in de ICT, voel jij je ook zo rijk?

zzp'er

Veel geld verdienen

Ik heb zelf jarenlang in de ICT gewerkt en als manager van een afdeling waar we veel ICT’ers inhuurden, weet ik ook welke uurtarieven daarbij horen. Zelfstandige ICT’ers hebben niets te klagen. Er zijn er velen die vanuit loondienst voor zichzelf zijn begonnen. Eenmaal een opdracht gevonden, is dit meestal niet voor de korte termijn. Het is een kennisintensief vak, dus eenmaal ingewerkt willen bedrijven ze niet zomaar weer kwijt. Hierdoor zijn de meeste ICT’ers niet veel tijd kwijt aan marketing of het zoeken van nieuwe opdrachten. De boekhouding kost wat tijd, maar voor de rest is ieder uur dat ze werken, meestal betaald door de opdrachtgever.

Zelf een arbeidsongeschiktheidsverzekering regelen

Ben je vanuit loondienst voor jezelf gaan werken dan is het bedrag dat maandelijks op je rekening wordt gestort vaak wel verviervoudigd. Hiervan moet dan nog wel BTW, inkomstenbelasting en de zorgverzekeringswet betaald worden, maar netto blijft er veel meer geld beschikbaar dan vroeger. Je kan jezelf natuurlijk rijk rekenen en dat zullen er zeker een aantal doen. Maar als je voor jezelf begonnen bent, dan heb je geen recht meer op een uitkering mocht je arbeidsongeschikt worden. Hier moet je zelf voor zorgen. Dit is een dure verzekering. Afhankelijk van hoe snel je bij ziekte uitgekeerd wilt hebben en hoe hoog de uitkering moet zijn, betaal je hiervoor per maand een aanzienlijk bedrag.

Geen pensioenopbouw meer

Je werkgever betaalde waarschijnlijk maandelijks een premie voor je pensioen en van je salaris werd vaak een eigen bijdrage ingehouden. Bij het stoppen in loondienst is direct ook het opbouwen van je pensioen gestopt. Doe je hier verder niets mee, dan zal je tegen de tijd dat je met pensioen gaat echt op een houtje moeten bijten. De hoogte van je inkomen van nu komt niet in de buurt van een AOW inkomen. Zeker als je het geld dat voor je pensioen en verzekering bedoeld is nu gewoon consumeert. Je valt dan werkelijk in het zwarte gat.

Geldt dit ook voor jou?

Ik had gedacht dat de meeste ICT’ers wel slimmer waren. Helaas heb ik de afgelopen maanden mijn mening moeten veranderen. De belasting wordt betaald, sommigen hebben een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) en een buffer opgebouwd. Maar pensioen opbouwen zit niet in hun systeem. Ik dacht dat het pensioenprobleem van de zzp’ers, waarover in de media veel gesproken wordt, te maken had met de niet veel verdienende zzp’ers. Deze bouwen geen pensioen op, om de doodeenvoudige reden dat er geen geld beschikbaar is. Blijkbaar is dit niet de enige reden om je kop in het zand te steken.

Spijt dat je het nu pas weet

Als jij zo’n goed verdienende zzp’er bent, dan wordt het hoog tijd om dit te veranderen. Sluit in ieder geval een AOV af voor als je echt arbeidsongeschikt wordt en begin met geld weg zetten voor later. Een goede manier hiervoor is om privé of zakelijk geld te gaan investeren in dividendaandelen. Op deze manier bouw je passief inkomen op, wat er voor gaat zorgen dat je je AOV daarna weer langzaam kan afbouwen. Je zult zien dat je jezelf voor je kop slaat op het moment dat je passief inkomen binnenkrijgt. Een mooie manier van geld verdienen en dan heb je spijt dat je niet eerder begonnen bent.

Beter laat dan nooit

Het mooie van veel inkomen hebben is dat je waarschijnlijk makkelijk geld apart kan zetten en gelijk mooie stappen kan zetten. Je kan je natuurlijk ook rijker blijven voordoen dan dat je bent, maar vroeg of laat word je geconfronteerd met de gevolgen. Voor je het weet gaat de overheid zich bemoeien met je pensioen en dat is wel het laatste wat je wilt. Je hebt niet alleen voor het geld, maar ook voor de vrijheid van het zzp-leven gekozen. Laat zien dat je dit als zzp’ers best zelf kan, daar heb je helemaal niemand voor nodig. Je wordt toch niet voor niets zo goed betaald?

Sponsort de belastingdienst al maximaal jouw pensioen?

pensioen

Steeds meer bewustwording

Het is en blijft een hot topic. Het pensioen van iedereen en in het bijzonder dat van de ZZP’er. Er wordt steeds meer op gehamerd dat we zelf hard moeten sparen. Ik denk dat de bewustwording bij iedereen wel in gang is gezet, maar doen we er nu ook wat aan? Ik merk in mijn omgeving dat het daadwerkelijk geld wegzetten voor later vragen oproept. We snappen dat we wat moeten doen, maar wat dan precies? Het is niet zo moeilijk, maar er komen wel steeds meer keuzes en dat maakt het niet makkelijker.

De belastingdienst helpt mee

We kunnen gewoon geld op een bankrekening wegzetten voor later en dit zelf investeren, zodat het passief inkomen gaat opleveren. Zoals jullie weten ben ik hier een groot voorstander van. De overheid wil graag dat we pensioen opbouwen en probeert ons daar met belastingvoordeel mee te lokken. Nu belastingvrij sparen en bij uitkering hierover pas inkomstenbelasting betalen. Het idee is dat we er dan, als AOW’er, minder belasting over betalen dan nu het geval zou zijn. Ik ben wel van de spreiding en het kan geen kwaad om dit ook op de belastingwetgeving te betrekken. Zelf sparen en ook een gedeelte met belastingvoordeel. Je weet nooit waar de overheid een melkkoe van gaat maken.

Minder belasting betalen nu

Het te sparen bedrag per jaar is aan een maximum gebonden. Het betreft de jaar- en reserveringsruimte. Deze kan je uitrekenen via de website van de Belastingdienst. Ook als je in loondienst bent, bestaat de kans dat je nog niet optimaal van de mogelijkheid gebruik maakt. Zeker nu deze ruimte door de Wet toekomst pensioenen verhoogd is. Voorheen had de zzp’er een administratieve mogelijkheid om het betalen van belasting over de winst uit te stellen. We hebben het dan over de fiscale oudedagsvoorziening (FOR). Deze is sinds 2023 afgeschaft. De meeste zzp’ers maakten hier wel gebruik van, maar het geld daadwerkelijk reserveren voor de oude dag gebeurde minder vaak. De enige mogelijkheid voor de ZZP’er om nu pensioen op te bouwen is door een lijfrente aan te schaffen en het geld hiervoor hetzelfde jaar nog te storten. Wel even de jaar- en reserveringsruimte berekenen.

Wat zijn mogelijkheden

Je kunt pensioenopbouw wel voor je uit blijven schuiven, maar dat maakt het niet makkelijker. Moeilijker zelfs, want hoe eerder je begint, hoe lager het maandelijks te sparen bedrag kan zijn. Je kunt kiezen voor een lijfrenteverzekering of banksparen of -beleggen. Na de woekerpolisaffaire ben ik wel klaar met de verzekeringen. Geeft mij maar banksparen of -beleggen. Een geblokkeerde rekening waarop je spaart of belegt, waarvan je als je met pensioen gaat wel een uitkering moet kopen. Duidelijk product met lage kosten en bij overlijden komt deze gewoon in de erfenis.

Beleggen vanaf een geblokkeerde rekening

Op dit moment is banksparen vanwege de lage rente geen optie en blijft alleen bankbeleggen over. Periodiek geld storten en dan beleggen in plaats van het voor jaren vastzetten tegen een vastgesteld rentepercentage. Er vanuit gaande dat je morgen nog niet met pensioen gaat en je geld dus tijd heeft om te groeien is bankbeleggen een goede optie. Steeds meer bedrijven bieden de hiervoor benodigde geblokkeerde rekening aan en wordt je geld belegd in fondsen met lage kosten, meestal indexfondsen. Brand New Day en Dexxi zijn voorbeelden, bij DEGIRO is de keuze waarin je wilt beleggen zelfs volledig vrij. Maandelijks geld naar je beleggingsrekening overmaken en dan de tijd zijn werk laten doen.

Ga beginnen

Het geld dat aan het eind van het jaar op de geblokkeerde rekening is gestort, is aftrekbaar van je inkomen in de aangifte van het betreffende jaar. Hierover betaal je dus geen inkomstenbelasting. Op deze manier start je met beleggen voor later, met sponsoring vanuit de belastingdienst. Je gaat je pensioengeld laten groeien op de beurs, net zoals de meeste pensioenfondsen je geld aan het werk zetten. Een laagdrempelige manier om kennis te maken met beleggen en je bent goed bezig om later fijn met pensioen te kunnen. En dat is nog maar het begin, ik zie nog veel meer mogelijkheden.

DIY ZZP pensioen

ZZP pensioen

Lastig beslissingen nemen

Je kan wel heel moeilijk blijven doen over je pensioen en het voor je uit blijven schuiven, maar de tijd loopt door en dat werkt enorm in je nadeel. Het blijven lastige beslissingen, maar gelukkig kan je ieder jaar weer andere keuzes maken. Je kan kiezen uit:

  • Geld in je bedrijf via de FOR reserveren, voor inkomstenbelasting en geen vermogensrendementsheffing over de opbouw,
  • In privé gebruik maken van de jaarruimte of reserveringsruimte (box 1), voor inkomstenbelasting en geen vermogensrendementsheffing over de opbouw,
  • In privé sparen (box 3), na de inkomstenbelasting maar wel vermogensrendementsheffing betalen.

Realiseer je wel dat bij de eerste twee opties bij het uitkeren je nog inkomstenbelasting moet betalen over je pensioen, en dit dus ook over de vermogensgroei.

Wat je niet moet doen

Op dit moment doen een heleboel ZZP’ers niets aan het opbouwen van een pensioen. Ze zetten geen geld apart voor hun pensioen, maar ze maken wel gebruik van de FOR. Dit is nog erger dan niets doen. Je bouwt geen pensioen op, maar je creëert wel een schuld bij de belastingdienst. Tegen de tijd dat je van je pensioen wilt gaan genieten of stopt als zelfstandige ondernemer, dan word je verzocht om inkomstenbelasting te betalen over pensioeninkomen wat er niet is. Volgens de boekhouding bouw je pensioen op, maar dit is alleen maar schone schijn. Het enige wat je doet is het uitstellen van belastingbetaling. Op z’n minst moet je dus geld apart zetten voor de nog te betalen inkomstenbelasting.

Geld wegzetten is het belangrijkste

Zelf je pensioen opbouwen begint bij het iedere maand automatisch geld apart zetten. Voor dit geld maak je jaarlijks een keuze in welke pensioenpot je het stopt. Kies je voor box 1 dan moet je op zoek naar een lijfrenteproduct of een geblokkeerde spaar- en/of beleggingsrekening. Kies je er voor om het geld in je bedrijf te laten of het in box 3 te plaatsen, dan kan je ook kiezen tussen sparen en beleggen, maar is de keuze minder definitief. Het belangrijkste is dat je het niet consumeert, maar op zoek gaat naar goede investeringen. En dat kan natuurlijk ook altijd nog je eigen bedrijf zijn.

Niemand heeft een glazen bol

We hebben te maken met wijzigende belastingwetgeving en hierdoor is het onduidelijk wat de toekomst ons gaat brengen. Een belangrijke reden om de belastingbetaling uit te stellen is dat je met de kennis van nu er vanuit gaat dat je in de toekomst minder belasting hoeft te betalen. In het kader dat er veel ZZP’ers zijn die te weinig aan pensioenopbouw doen, kan het zomaar zijn dat de overheid regelgeving maakt voor box 1 om de ZZP’er over te halen meer pensioen op te bouwen. Maar voor je het weet is het te populair en dus te duur en wordt het weer aangepast. Het is nooit zeker waar je goed aan doet.

Spreiding is altijd goed

Voor het opbouwen van je pensioen kan je dus kiezen uit verschillende mogelijkheden. Ik denk dat het slim is om gebruik te maken van alle opties. Spreiding vermindert de risico’s sowieso. Helaas weet ik uit eigen ervaring dat als er veel keuze is, we toch vaak kiezen voor het vertrouwde. Denk dan maar dat het in ieder geval beter is iets te kiezen dan niets te doen. DIY vandaag nog.